1/ Thái độ của các trí thức qua bản tuyên bố là một "nghĩa cử đẹp".
2/ Tiếc là trong bản tuyên bố các tác giả không đưa được tranh chấp Hoàng Sa vào chung với tranh chấp tại bãi cạn Scarborough, đưa hai tranh chấp này vào tranh chấp biển Đông, dưới ảnh hưởng ASEAN.
3/ Đặt vấn đề về việc "ủng hộ hoàn toàn - fully support" "các hành động bảo vệ quyền chủ quyền của nước Cộng hòa Philippines trong khu vực Panatag Shoal" của các nhà trí thức này.
Hôm nay tôi đọc được bài của tác giả Dương Danh Huy "Gửi thư ủng hộ Philippines: nên hay không?" đăng trên trang Bô-Xít. Tựa đề bài viết như muốn trả lời một câu hỏi. Nhưng thực ra việc "nên hay không" chỉ là cái cớ để tác giả nói lại cho rõ lại thế nào là "quyền chủ quyền của Phi trong khu vực Panatag Shoal".
Theo tác giả Dương Danh Huy, ý nghĩa của câu "Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quyền chủ quyền và các hành động bảo vệ quyền chủ quyền của nước Cộng hòa Philippines trong khu vực Panatag Shoal" trong bản tuyên bố được giải thích:
... “quyền chủ quyền trong khu vực bãi cạn Scarborough” (một cụm thuật ngữ ám chỉ về vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa) là khác với “chủ quyền tại bãi cạn Scarborough” (ám chỉ về các mỏm đá cao hơn mặt nước và lãnh hải 12 hải lý của chúng)… nó không ủng hộ chủ quyền của bên nào đối với các mỏm đá cao hơn mặt nước và lãnh hải 12 hải lý của chúng, nhưng nó ủng hộ quyền chủ quyền của Phi trong khu vực, tức là cho rằng vùng đặc quyền kinh tế trong khu vực đó thuộc về Philippines.
Trên phương diện pháp lý, có thể giải thích… với lập luận vùng đặc quyền kinh tế trong khu vực đó thuộc về đảo Luzon của Philippines thay vì thuộc về các mỏm đá cao hơn mặt nước tại bãi cạn Scarborough, bất kể nước nào có chủ quyền đối với các mỏm đá đó."
Tức việc: "hoàn toàn ủng hộ quyền chủ quyền của Phi trong khu vực bãi cạn Scarborough" là ủng hộ "vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa" của Phi tại đảo Luzon. Không có việc ủng hộ chủ quyền của Phi tại bãi cạn Scarborough.
Tôi thấy lối giải thích này hết sức tùy tiện.
Ta phải biết Phi đã có quan niệm thế nào về tình trạng pháp lý của bãi cạn Scarborough?
Nếu ta có ý muốn nói khác, tức chỉ ủng hộ vùng ZEE của Phi từ đảo Luzon, thì trong văn bản phải cần ghi cho rõ. Khi nói "ủng hộ quyền chủ quyền của Phi trong khu vực bãi cạn Scarborough" mà không bảo lưu ý kiến nào khác là ủng hộ tình trạng pháp lý của bãi này theo quan niệm của Phi. Tức bãi này thuộc chủ quyền của Phi, được xem là đảo, có lãnh hải 12 hải lý (và có thể có ZEE đến 200 hải lý).
Mặt khác, về định nghĩa thuật ngữ "vùng – area". Trong văn bản thì viết: “Quyền chủ quyền trong khu vực (area) bãi cạn Scarborough”, trong bài này thì viết: "vùng (zone) đặc quyền kinh tế và thềm lục địa". Khu vực hay vùng? Area hay zone?
Nguyên bản tiếng Anh: We fully support the sovereign rights of the Philippines in the Panatag Shoal area and the Philippines’ actions to defend her sovereign rights. Tiếng Việt: Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quyền chủ quyền và các hành động bảo vệ quyền chủ quyền của nước Cộng hòa Philippines trong khu vực Panatag Shoal.
Chữ "khu vực" trong tiếng Việt như thế tương ứng với chữ "area" trong tiếng Anh.
Trong bộ Luật biển 1982, thuật ngữ "area" được định nghĩa như sau:
"Area" means the seabed and ocean floor and subsoil thereof, beyond the limits of national jurisdiction;. Được dịch ra tiếng Việt là: “Vùng” là đáy biển và lòng đất dưới đáy biển nằm bên ngoài giới hạn quyền tài phán quốc gia; “Vùng - area” ở đây không dính dáng gì đến “ZEE và thềm lục địa”, đơn giản vì nó “nằm bên ngoài giới hạn quyền tài phán quốc gia”.
Trong khi "vùng đặc quyền kinh tế - exclusive economic zone", "vùng" ở đây là "zone" (gồm cột nước biển, đáy biển và lòng đất dưới đáy biển).
Người ta nói “vùng – zone” để chỉ "vùng kinh tế độc quyền" chứ không dùng “vùng - area”. Do đó nói “khu vực (area) bãi cạn Scarborough” là nói “vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa” tính từ đảo Luzon thì hoàn toàn không thuyết phục.
Thử xem thí dụ: "quyền chủ quyền của Việt Nam tại vùng đảo Phú Quốc". Ta nói ở đây là nói về "vùng đặc quyền kinh tế về thềm lục địa" của bờ biển Việt Nam hay là nói về "quyền chủ quyền" của Việt Nam tại đảo Phú Quốc?
"Quyền chủ quyền - sovereign rights" ở đây trước hết là quyền thuộc chủ quyền về lãnh thổ. Từ quyền chủ quyền lãnh thổ, ta có các quyền chủ quyền về việc thăm dò khai thác, bảo tồn và quản lý các tài nguyên thiên nhiên, sinh vật hoặc không sinh vật, của vùng nước bên trên đáy biển, của đáy biển và lòng đất dưới đáy biển, cũng như về những hoạt động khác nhằm thăm dò và khai thác vùng này vì mục đích kinh tế... đúng như định nghĩa của Luật biển 1982 (điều 55, vùng ZEE).
Vì thế ta không thể nhập nhằng, diễn giải tùy hứng, "Quyền chủ quyền - sovereign rights – của Phi trong khu vực Scarborough" thành ra “quyền chủ quyền vùng ZEE của đảo Luzon” được.
Trong một văn bản quan trọng, các tác giả là những "éminences grises" của Việt Nam, ta có thể giải thích nội dung một cách tùy tiện hay không?
Các trí thức ký tên vào bản tuyên bố có đồng ý với lối giải thích này của ông Dương Danh Huy hay không?
Trong khi đó, nếu ta ủng hộ chủ quyền của Phi tại Scarborough thì đã sao? Dựa trên thực tiễn, không phải Phi đã chứng minh chủ quyền của họ tại đây rõ rệt hơn phía Trung Quốc hay sao? Điều cần bàn, tôi đã viết trong bài phê bình, là việc “ủng hộ hoàn toàn các hành vi bảo vệ chủ quyền của Phi”. Trong tiếng Pháp, động từ “supporter” sử dụng trong trường hợp này, không chỉ đơn thuần là “ủng hộ” như trong tiếng Việt, mà còn có nghĩa là “prendre en charge”. Nhưng nói cho cùng, nếu Phi và Trung Quốc có xung đột, quí vị trí thức ký tên trong bản tuyên bố có thể vận động quyên góp giúp phương tiện cho Phi chống Trung Quốc. Đó cũng là một hình thức ủng hộ vậy.
Theo tôi, cách giải thích của ông Dương Danh Huy không thể làm thay đổi nội dung của bản tuyên bố. Ngược lại, nếu cách giải thích này được dịch ra tiếng Anh, đến tai người Phi, thì mọi ấn tượng đẹp đẻ của người Phi đối với thành phần trí thức Việt Nam, vừa đem lại do bản tuyên bố, có thể bị mất đi. Trường hợp xấu, uy tín của những người ký tên không còn, mà còn ảnh hưởng sang đại đa số thành phần trí thức Việt không ký tên khác.
© Trương Nhân Tuấn
VANEWS VIDEO CHANNEL - TV 
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét