Cảnh báo nguy cơ bất ổn chính trị từ đất đai

Người nông dân quyết tâm giữ đất trong khi Nhà nước vẫn kiên định với hình thức công hữu về tư liệu sản xuất. Theo luật gia Lê Hiếu Đằng, nguy cơ chính trị có thể diễn ra nếu mấu chốt này không được giải quyết triệt để.

Đất ruộng của nông dân biến thành khu nhà cao cấp giá hàng tỷ đồng. (Ảnh minh hoạ)

Người dân còn bị ức hiếp đến bao giờ

Tình hình tại Văn Giang, tỉnh Hưng Yên nóng trở lại khi ngày 5 và ngày 6 tháng 6, chủ đầu tư dự án Ecopark cho xe đến sang ủi khu đất tại cánh đồng bị cưỡng chế, trong đó có vùng còn đang nằm trong tranh chấp. Hình ảnh ghi lại cho thấy rất đông bà con, đa phần là những người chưa nhận tiền bồi thường đã ra phản đối và canh giữ đất của mình. Từ Phụng Công, một nông dân cho biết bà con nơi đây quyết tâm giữ đất để canh tác:

“Chúng tôi không ngại ai cả. Chúng tôi còn hơn 52% số hộ chưa nhận bồi thường. Chúng tôi cứ một lòng một dạ giữ đất đến cùng“Đã đến nước này thì chúng tôi một mất một còn. Bây giờ cuộc sống chúng tôi chỉ còn một sào ruộng mà họ cố tình thì chúng tôi cũng phải đi đến cùng. Nếu phải đổ máu thì chúng tôi cũng chấp nhận thôi, không làm gì được”.

Phần lớn dân số Việt Nam là nông dân, phải dựa vào đất để sống. Đối với những người trên 40 tuổi, nông nghiệp là cách mưu sinh duy nhất vì họ không thể tìm việc tại các xí nghiệp. Nông dân trên nói thêm:

“Bố mẹ làm ruộng đã khổ rồi thì phải cho các con ăn học. Nếu chúng tôi bỏ đi, không giữ đất thì con chúng tôi thất học hết”.

Chúng tôi không ngại ai cả. Chúng tôi còn hơn 52% số hộ chưa nhận bồi thường. Chúng tôi cứ một lòng một dạ giữ đất đến cùng“Đã đến nước này thì chúng tôi một mất một còn. Bây giờ cuộc sống chúng tôi chỉ còn một sào ruộng mà họ cố tình thì chúng tôi cũng phải đi đến cùng. Nếu phải đổ máu thì chúng tôi cũng chấp nhận thôi, không làm gì được  một nông dân

Tình trạng nông dân quyết tâm giữ đất để canh tác không chỉ xảy ra ở Văn Giang. Hiện tại, nông dân từ khắp các tỉnh thành trên cả nước mỗi tuần vào ngày thứ Ba (là ngày tiếp dân), thì nông dân lại kéo ra Hà Nội khiếu kiện. Có thể kể đến bà con huyện Dak Nông, Dương Nội (quận Hà Đông, Hà Nội), Bù Đăng (Bình Phước), Vụ Bản (Nam Định), Văn Giang (Hưng Yên)… Nhiều năm gần đây, tình hình cưỡng chế đất đai và đền bù bất hợp lý đã gây ra nhiều khiếu kiện tập thể.

Từ sau khi vụ cưỡng chế gây xôn xao đối với gia đinh ông Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng (Hải Phòng), sự kiện về đất đai đã nóng lại càng thu

hút sự quan tâm hơn. Từ đó quyết tâm giữ đất của bà con cũng được thấy rõ ràng hơn. Mới đây nhất, hai mẹ con bà Phạm Thị Lài tại quận Cái Răng (thành phố Cần Thơ) đã khỏa thân chạy ra ruộng của mình giữ đất và chống cưỡng chế.

Sự rạn nứt giữa người dân và chính phủ

Luật gia Lê Hiếu Đằng.

Theo luật gia Lê Hiếu Đằng, sự việc này thể hiện sự “phản cảm” và “nhục nhã” đối với những người lãnh đạo mà người gây ra nó không ai khác hơn là những thành phần “tiêu cực” trong Nhà nước và Đảng CSVN:

“Các vị hay nói đến kẻ xấu và diễn biến hòa bình nhưng kẻ xấu đó là chính trong nội bộ chính quyền, Đảng. Họ đã làm những việc vô nhân đạo khiến cho người dân phải bất bình, nhất là trong vấn đề đất đai. Mọi cái đều xuất phát từ

Sau khi vụ cưỡng chế tại Tiên Lãng xảy ra, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phải đăng đàn chỉ đạo giải quyết. Gần đây nhất, người đứng đầu chính phủ cũng có chỉ đạo Thanh tra chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi Trường cùng các bộ ngành có liên quan làm rõ vụ cưỡng chế tại Văn Giang. Tuy nhiên, sự việc tại Tiên Lãng mặc dù đã qua 4 tháng kể từ ngày có chỉ thị của Thủ tướng vẫn chưa được giải quyết triệt để khiến nhiều người nghi ngờ rằng đây không phải là một cách giải quyết hiệu quả. Theo ông Lê Hiếu Đằng, nếu chỉ đạo của Thủ tướng không được xem trọng, thì “chính quyền trung ương rất bất lực trước những sự lạm quyền, lộng quyền của chính quyền địa phương”.

Đi săn tin ở Văn Giang, nhà báo của Đài Tiếng nói Việt Nam VOV bị đánh đập thô bạo. Ảnh cắt từ clip/RFA

<...Theo tôi, nếu “anh” không công nhận thực tế đó và không công nhận ý chí và nguyện vọng của dân về đất đai thì bản thân “anh” tự gây khó cho “anh” và sẽ tạo ra những bất ổn chính trị. Nguy cơ mất lòng dân lớn và gây nguy cơ sụp đổ chính quyền. Thời chống Pháp cũng vậy...  ông Lê Hiếu Đằng

Người dân quyết tâm giữ đất trong lúc chính phủ yêu cầu giải quyết và chính quyền địa phương lại im lặng – như một mối thắt thể hiện sự bất thuận giữa người dân đối với chính phủ và chủ đầu tư trong vấn đề đất đai. Ông Lê Hiếu Đằng cho biết, mấu chốt vấn đề nằm ở quyền sở hữu tư liệu sản xuất mà Nhà nước và Đảng CSVN cần xem xét tới:

“Tôi nghĩ đó là vấn đề mà Đảng và Nhà nước phải xem xét lại nhân sửa đổi hiến pháp hiện nay. Phải công nhận quyền sở hữu đất đai của người dân, nhất là nông dân, những người chịu hi sinh nhiều trong chiến tranh”.

Nghị quyết Trung ương 5 khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân và Nhà nước có quyền trưng thu để thi công các công trình công cộng. Tuy nhiên, trong thực tế, đã có nhiều vụ thu hồi, cưỡng chế trái luật khiến nông dân bức xúc, điển hình là vụ nông dân Thái Bình nổi dậy chống lại chính quyền vào tháng 6 năm 1997 mà gần đây cuốn Từ điển Thái Bình do NXB Văn hóa Thông tin xuất bản 2010 đã chính thức nói đến. Chính vì thế, đã có nhiều quan ngại cho rằng, nếu tình trạng này tiếp tục xảy ra thì sẽ gây ra những bất ổn chính trị như ông Lê Hiếu Đằng chia sẻ sau đây:

“Theo tôi, nếu “anh” không công nhận thực tế đó và không công nhận ý chí và nguyện vọng của dân về đất đai thì bản thân “anh” tự gây khó cho “anh” và sẽ tạo ra những bất ổn chính trị. Nguy cơ mất lòng dân lớn và gây nguy cơ sụp đổ chính quyền. Thời chống Pháp cũng vậy. Cho nên tôi nghĩ nếu Đảng và Nhà nước sáng suốt thì xem xét lại”.

Hình ảnh những nông dân chống đối cưỡng chế nhưng vẫn mang theo lá cờ đỏ sao vàng cho thấy người dân vẫn còn hy vọng vào cấp lãnh đạo cao nhất. Tuy nhiên, theo người nông dân tại Văn Giang, đây chỉ là “lòng tin mà nông dân nơi đây cố giữ” vì không biết bám víu vào đâu. Điều này cho thấy cảnh báo về sự rạn nứt giữa người dân và những người lãnh đạo không phải thiếu cơ sở.

© Quỳnh Chi, phóng viên RFA